संवाददाता ।
नेपालको दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल आजबाट औपचारिक रूपमा सञ्चालनमा आए पनि हालसम्म भारतले सहज हवाईमार्ग तथा हवाईक्षेत्र उपलब्ध नगराएकाले “व्यावसायिक अन्तर्राष्ट्रिय उडान“ प्रभावित हुन सक्ने विज्ञहरूले औँल्याएका छन ।
यो समस्या समाधान गर्न नेपालले “उपयुक्त कूटनीतिक पहल“ गर्नुपर्ने आवश्यकता भएको उनीहरू बताउँछन् । संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डययन मन्त्रालयका एक अधिकारीले चाहिँ नेपालले उक्त विमानस्थलका लागि “आवश्यक हवाईमार्ग“ प्राप्त गर्न कूटनीतिक पहल जारी राखेको बताउनुभएको छ ।
भैरहवास्थित गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा आज कुवेतको जजीरा एअरवेज यात्रुसहित अवतरण भएसँगै उक्त विमानस्थल औपचारिक रूपमा सञ्चालनमा आएको हो ।
कुवेत सिटीबाट उक्त जहाज सीधै भैरहवा आएको बताइएको छ । नेपाली उड्डययन अधिकारीहरूका अनुसार उक्त जहाजलाई हाललाई भैरहवा–कुवेत सिटी उडानका लागि अनुमति दिइएको छ ।
काठमाण्डू बाहिरको नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा उडान गर्ने उक्त कम्पनी पहिलो हो । आज भैरहवामा आयोजित एक कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले उक्त विमानस्थल उद्घाटन गरेको सरकारी समाचार संस्था राससले जनाएको छ ।
पर्यटन मन्त्रालयका अधिकारीहरूका अनुसार हाल नेपालसँग भारतीय आकाश हुँदै भैरहवामाथि सीधै अवतरण गराउन पाउने हवाईमार्गको अनुमति छैन ।
त्यसैले गर्दा उक्त जहाज पश्चिमतिरबाट आएको भए पनि सिमरामाथिको आकाशबाट प्रवेश गरेर भैरहवा पुगेको थियो ।
संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयको नागरिक उड्डयन महाशाखा हेर्ने सहसचिव बुद्धिसागर लामिछानेका अनुसार उक्त जहाज “अहिलेकै हवाईमार्ग“ बाट भैरहवा अवतरण गरेको हो । विज्ञहरूका अनुसार पश्चिम एशियाका देशहरूबाट आउने जहाजहरू नेपालको पश्चिमी सीमातर्फबाट आइरहेका हुन्छन ।
काठमाण्ठू प्रवेश गर्नका लागि ती विमानलाई सिमरा उपयुक्त भए पनि भैरहवामा अवतरणका लागि भने त्यो “उल्टो बाटो“ बन्न जान्छ ।
नेपाल नागरिक उड्डययन प्राधिकरणका पूर्वमहानिर्देशक राजकुमार क्षेत्री भन्नुहुन्छ्, “भैरहवाका लागि गोरखपुरबाट सीधै बायाँ लाग्दा हुनेमा हामीसँग हवाईमार्ग नभएकाले पूर्व लागेर फेरि पश्चिम जानुपर्ने अवस्था छ ।““त्यसले गर्दा समय बढी लाग्छ, समय बढी लाग्नु भनेको इन्धन पनि बढी खपत हुनु हो ।“
यसरी लामो समय लाग्ने र इन्धन पनि बढी खपत हुने स्थानमा धेरै व्यावसायिक उडान गर्ने कम्पनीहरू आकर्षित नहुन सक्ने उहाँको भनाइ छ । नेपालका एकजना वरिष्ठ विमानचालक वाईके भट्टराईका भनाइमा पनि भैरहवामा अवतरणका लागि सिमराको हवाईमार्ग प्रयोग गर्नुपर्ने अवस्था “व्यावहारिक“ छैन ।
उहाँले त्यसले गर्दा “नाफा कमाउन चाहने“ व्यावसायिक कम्पनीहरूले उक्त विमानस्थलमा उडान नगर्न सक्छन् । केही साताअघि बीबीसीसँग कुरा गर्दै नेपाल नागरिक उड्डययन प्राधिकरणका प्रवक्ता देवचन्द्रलाल कर्णले सिमराको साटो भैरहवामा सीधै अवतरण गर्न पाउने अवस्थामा “१२ देखि १५ मिनेट उडान समय“ छोटिने बताउनुभएको थियो ।
यद्यपि उक्त हवाईमार्ग “अत्यावश्यक नै चाहिँ नभएको“ उहाँको भनाइ थियो ।
उहाँका अनुसार सिमराबाट प्रवेश गरेर अवतरण गर्दा बढी समय लागे पनि नेपालबाट बाहिरिनका निम्ति गोरखपुरमाथि वा नेपालकै महेन्द्रनगरमाथिबाट पनि जान पाउने व्यवस्था छ ।
“त्यसले गर्दा उडान भर्दा काठमाण्डूबाट पुग्नेभन्दा समय छोटो लाग्ने हुन्छ,“ उहाँले भन्नुभएको थियो । हाल नेपाल आउने अन्तर्राष्ट्रिय जहाजहरू सिमरा क्षेत्रबाट मात्र नेपाल प्रवेश गर्न पाउँछन ।
चीनतर्फ चाहिँ तुम्लिङ्टारमाथिबाट विमानहरूलाई एउटा प्रवेशमार्ग उपलब्ध छ ।
यद्यपि नेपालबाट बाहिरिन भने नेपालको पश्चिमतर्फबाट पनि पाउँछन् । भैरहवा विमानस्थल सञ्चालनमा हवाईमार्गसँगै हवाईक्षेत्रसम्बन्धी अवरोध समेत उत्पन्न हुन सक्ने देखिएको विज्ञहरूले बताएका छन ।
उनीहरूका भनाइमा उक्त विमानस्थलमा विशेषगरी “मौसम बदली भएका बेलामा“ अवतरण गर्दा भारतीय आकाश प्रयोग गर्नुपर्ने अवस्था रहन्छ ।
“मौसम सफा नभएका बेला जहाजलाई दक्षिणतर्फ घुमाउनुपर्ने हुन्छ । त्यसो गर्दा भारतीय आकाश छुने अवस्था रहन्छ,“ क्षेत्री भन्नुहुन्छ ।
नेपालले त्यसका लागि पहल गरे पनि हालसम्म भारतले कुनै उत्तर नदिएको अधिकारीहरू बताउँछन् । थप हवाईमार्ग र हवाईक्षेत्रका लागि पहल जारी रहेको तर त्यसबारे भारतले हालसम्म अन्तिम निर्णय गरिनसकेको अधिकारीहरू बताउँछन ।
पर्यटन मन्त्रालयका सहसचिव लामिछाने भन्नुहुन्छ्, “हामीले थप हवाईमार्गका लागि कूटनीतिक र प्राविधिक पहल जारी राखेका छौँ । चाँडै सकारात्मक जबाफ आउने अपेक्षामा छौं ।“
नेपालले भारतसँग महेन्द्रनगर, नेपालगन्ज र जनकपुरबाट थप हवाई प्रवेशमार्ग माग गरेको छ । तर सन् २०१८ पछि त्यसबारे भारतसँग खासै छलफल नभएको अधिकारीहरू बताउँछन ।
यद्यपि केहीअघि नेपाली प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले गरेको भारत भ्रमणका क्रममा उक्त कुरा आफ्ना समकक्षीसँग उठाएको जनाइएको थियो । #दोस्रो_अन्तर्राष्ट्रिय_विमानस्थल #गौतमबुद्ध
बीबीसी नेपालीबाट ।
