नेपालगन्ज उपमहानगरपालिका २० कि महिला उद्यमी बिन्दु चर्तिमगरले व्यावसायिक रुपमा फूलखेती गर्न थालेको पाँच वर्ष पुग्यो । विगत पाँच वर्षदेखि चर्तिमगर फूलखेतीमा रमाइरहनु भएको छ ।
“अरुले भन्दा फरक केही काम गर्नुपर्छ भन्ने मनमा लाग्यो, फूलसँग खेल्ने मेरो सानै देखिको सौख थियो, फूल खेतीतर्फ मेरो ध्यान गयो र आकर्षण बढ्यो, फूलखेतीका बारेमा सामान्य कुराहरु बुझें, जिल्लामा फूलको माग पनि रहेछ, फूलको व्यवसाय सुरु गर्दा कम लगानीले पनि पुग्ने र बजार पनि निकै राम्रो भएकाले फूल व्यवसाय सुरु गरे ।,” चर्तिमगरले भन्नुभयो, “आम्दानी पनि राम्रै छ, धेरै दुःख पनि गर्नु नपर्ने । म यही व्यवसायमा रमाइरहेकी छु ।”
अन्य मौसममा भन्दा विषेश गरी चाडपर्वमा फूलको माग बढी हुने र त्यसमा पनि तिहारमा त झन फूलको मागलाई धान्नै नसकिने उहाँले बताउनुभयो । चाडपर्वको मौसम त्यसमा पनि विषेश गरेर तिहारका बेला माला बनाउनका लागि फूलको अत्यधिक माग हुने उहाँले बताउनुभयो । मौसमी बाहेक विवाहमा सजाउन, उपहार दिन, विभिन्न सभा तथा गोष्ठी लगायतका कार्यक्रमहरुमा फूलको प्रयोग हुने गरेको चर्तिमगर बताउनुहुन्छ ।
चर्तिमगरले पाँच वर्षअघि १० कट्ठा जमिनबाट सुरु गरेको फूलखेती अहिले दुई विगाह क्षेत्रफल जग्गामा विभिन्न जातका फूलहरु लगाउनुभएको छ । सयपत्रीअन्तर्गत टेनिसवल र कलकत्ते त्यसैगरी ग्ल्याडोलस जातिका फूलहरु लगाएको चर्तिले बताउनुभयो । बजारमा धेरै सयपत्रीकै माग भएको उहाँले बताउनुभयो । स्वेदशी उत्पादनलाई प्रोत्साहन गर्नका लागि भारतबाट आउने प्लाष्टिकका फूल तथा मालालाई पूर्णरुपमा बन्देज लगाउनुपर्ने चर्तिमगरको भनाइ रहेको छ । “नेपाली कृषकले उत्पादन गरेका स्वदेशी फूललाई प्रोत्साहन गर्दै सम्बन्धित निकायले भारतबाट आयातित गरिने प्लाष्टिकका फूल तथा मालाहरुलाई पूर्णरुपमा बन्देज गर्नुपर्छ ।,” चर्तिमगरले भन्नुभयो, “प्लाष्टिकका फूलमाला मात्र नभएर भारतबाट ल्याइने फूल तथा मालाहरुमा अनिवार्य रुपमा क्वारेन्टिन गरिनुपर्छ, मालाहरु मान्छेको घाँटीमै लगाइन्छ, सिधैँ नाक मुखसम्म पुग्छ त्यसको गन्ध, विषादी प्रयोग गरिएका मालाहरुबाट मानिसको स्वास्थ्यमा सिधै असर पार्न सक्छ । तसर्थ भारतबाट ल्याइने फूलमालामा अनिवार्य रुपमा क्वारेन्टिन गरिनुपर्छ ।”
मौसमी मात्र नभएर नेपाली कृषकहरुले बेमौसमी फूलखेती गर्न सके भारतबाट आयात गरिने फूलहरुलाई विस्थापित गर्न सकिने उहाँले बताउनुभयो । “फूल उत्पादन गर्ने हामी नेपाली कृषकहरुले मौसमी रुपमा मात्र उत्पादन गर्न सकेका छौं, बेमौसमी खेती गर्नका लागि हामीसँग प्रविधि छैन, आवश्यक टनेल, ग्रिनेट लगायतका उपकरण तथा प्रविधि छैन, फूल कृषकलाई सरकारले आवश्यक उपकरण र प्रविधिको व्यवस्थापन गर्दिए हामीले बेमौसमी रुपमा पनि फूल उत्पादन गर्न सक्थ्यौं र भारतबाट आउने फूललाई विस्थापित गर्न सक्थ्यौं ।”
यसैगरी, सरकारले कृषकहरुलाई दिने अनुदान लगायतका अन्य सहयोगमा सानातिना फूलखेती गर्ने किसानहरुको पहुँच नपुगेको भन्दै उनीहरुसम्म सूचनाको पहुँच पुराई साँच्चिकै कृषकलाई अनुदान तथा सहयोग पाउने वातावरण तयार गर्नुपर्ने उहाँले बताउनुभयो । “स्थानीय सरकारले समाजमा रहेका महिलाहरुलाई स्वरोजगार तथा आत्मनिर्भर बनाउनका लागि आफैँ फूलखेतीका कार्यक्रम ल्याउनुपर्ने हो तर हामी आफैँ लगानी गरेर खेती गर्दा समेत स्थानीय सरकारले यसप्रति खासै चासो नै देखाएको छैन । फूलमा अत्मनिर्भर बन्न सकिने भएकाले सरकारले फूल उत्पादकलाई सहयोग गरी प्रेरित गर्नुपर्छ र म जस्ता हजारौं जनालाई फूलखेतीबाट आत्मनिर्भर बनाउनुपर्छ ।,” चर्तिमगरले भन्नुभयो ।
चर्तिमगरले उत्पादन गरेका फूल तथा मालाहरु जिल्लामा मात्र खपत नभएर लुम्बिनी, कर्णाली तथा सुदूरपश्चिम प्रदेशसम्म निर्यात हुने गरेको छ । उहाँको फूल व्यवसायमा दुई जनाले नियमित रोजगारी पाएका छन् भने फूल लगाउँदा, फूल टिप्दा तथा माला बनाउँदा ३०–३५ जनासम्मलाई रोजगार दिइने गरेको उहाँले बताउनुभयो ।
