काठमाडौं । अमेरिकाले अध्यागमन कानुन उल्लङ्घनको अभियोगमा निष्कासन गरेको ३७ जना नेपाली नागरिक आइतबार साँझ चार्टर उडान मार्फत त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल (टिआइए) मा अवतरण गरेका छन् । ओम्नी एयर इन्टरनेसनलको बोइङ ७६७–३०० ईआर (कल–साइन N486AX) ले ३२ पुरुष र ५ महिला बोकी भारतको हवाई क्षेत्रमा प्रवेश गरेपछि बंगलादेशको ढाका हुँदै करिब ७:१५ बजे काठमाडौंमा ल्याण्ड गरेको टिआइए स्रोतले जानएको छ ।
अध्यागमनको जिम्मा हुँदै प्रहरीकाे सोधपुछ
विमानस्थलमा अवतरणलगत्तै उनीहरूलाई अध्यागमन विभागको प्रारम्भिक प्रक्रिया पूरा गरी मानव बेचबिखन अनुसन्धान ब्युरो (एएचटीबी) को जिम्मा लगाइएको छ । विभागका महानिर्देशक गोविन्द रिजालका अनुसार निष्कासित नागरिकहरूमाथि वैदेशिक रोजगारीको ‘डंकी–रुट’ (मध्य र दक्षिण अमेरिकाका जंगल तथा नदी पार गर्दै अमेरिका पस्ने तर्फको अवैध मार्ग) प्रयोगमा लागेको लागत र मध्यस्थकर्ताहरूको पहिचानबारे सोधपुछ जारी छ । उहाँले भन्नुभयो, “कथित एजेन्टलाई कारबाही गर्न हामी प्रहरीसँगको समन्वयमा छौं ।”
ट्रम्प दोस्रो कार्यकालपछि पहिलो ठूलो ब्याच
डोनाल्ड ट्रम्पले दोस्रो पटक अमेरिकी राष्ट्रपति (२० जनवरी २०२५) पद सम्भालेयता गैरकानुनी आप्रवासी विरुद्धको कारबाही तीव्र बनेको छ । यही अवधि (माघदेखि चैत) मा नौ र आठ जनाको दुई ब्याच तथा नियमित उडान मार्फत थप एक नेपाली फिर्ता पठाइएको थियो । त्यसअघि ९ नेपालीलाई बोकेको चार्टर जहाज २२ फागुनमा काठमाडौं अवतरण गरेको थियो ।
आफ्नै मुलुकमा फिर्ता हुनेको लहर बढ्दै
टिआइए अभिलेख अनुसार जनवरी २०२५ यता अमेरिकी अध्यागमनले कम्तीमा ७३ नेपालीलाई सामूहिक वा व्यक्तिगत रूपमा निष्कासन गरिसकेको छ । पछिल्लो चार महिनामा मात्रै तीन वटा विशेष उडान काठमाडौं ओर्लिसकेका छन् । अधिकारीहरूका भनाइमा, न्यू ह्याम्पसायरको पोर्ट्स माउथमा अवस्थित आईसीई (इमिग्रेशन एन्ड कस्टम्स इन्फोर्समेन्ट) डिटेन्सन केन्द्रबाट चार्टर उडानमार्फतै सामूहिक निष्कासन गरिने क्रम बढ्दै क्रममा छ ।
उडान र विमानको पृष्ठभूमि
यसपटक प्रयोग गरिएको N486AX दर्ता नम्बरको जहाज सन् २००२ मा तयार भएको २३६ सिट क्षमताको बोइङ ७६७–३६ एन ई आर हो, जसलाई ओम्नी एयरले अमेरिकी सरकार तथा निजी समूहका चार्टरका लागि प्रयोग गर्दै आएको छ । विमानले प्रायः दीर्घ दूरी (लामो उडान) मा आम निर्वासन तथा सैनिक रिलीफ उडानहरू सञ्चालन गर्ने गरेको फ्लाइट रेकर्डले देखाउँछ ।
मानव अधिकारकर्मीहरुको चिन्ता
मानव अधिकारकर्मीहरूले निष्कासितहरूलाई भाडामा काम गर्ने सपना देखाई ‘डंकी–रुट’ मा पठाउने दलाललाई कठोर कारबाही गर्न सरकारसँग माग गरेका छन् । उनीहरूले हिरासत तथा उडान अवधिमा हतकडी लगाइने अभ्यासलाई “गरिमा हान” व्यवहार भनेका छन् ।
सरकारी सहयोग र सचेतना
परराष्ट्र मन्त्रालयले अमेरिकी प्रक्रियामा फसेका नेपालीलाई काउन्सुलर सहायता उपलब्ध गराइरहेको बताउँदै वैदेशिक यात्रा अघि नक्कली कागजात वा अवैध मार्ग प्रयोग नगर्न आग्रह गरेको छ । अध्यागमन विभागले भिसा, पासपोर्ट र ट्राभल हिस्ट्री पूर्ण नबोकी रोजगारी/पर्यटन प्रयोजनमा जान खोज्दा दुवै देशका ऐन उल्लङ्घन हुने स्पष्ट पारेको छ ।
वित्तीय मार र पुनःएकीकरण योजना
पक्राउ परेका धेरैले ६० लाखदेखि १ करोड रुपैयाँसम्म खर्चेको प्रारम्भिक बयानले दिएको प्रहरीले जनाएको छ । विभागले उनीहरूलाई प्रत्यक्ष पारिवारिक सम्वन्ध भएका अभिभावकको जिम्मा लगाइ पुनःसमाजिकीकरण (रेइन्टिग्रेशन) प्रक्रिया अघि बढाउने बताएको छ ।
आगाडीको कदम
- दलालहरूको पहिचान र अन्तरदेशीय सञ्जाल खोतल्न एएचटीबी ले ‘मुल गेट’ अपरेसन सुरु गर्ने तयारी गरेको
- परराष्ट्र मन्त्रालय मार्फत अमेरिकी सरकारसँग बन्दी सम्झौता (कन्सुलर कनभेन्सन) पुनरावलोकन गर्ने प्रस्ताव
- वैदेशिक रोजगारी विभागले ‘डंकी–रुट’ रोकथाम जानकारी पुस्तिका सार्वजनिक गर्ने
यस्ता कदमले अवैध आप्रवासन र त्यससँग जोडिएका जोखिम घटाउने अपेक्षा राखिएको छ ।
